အာဂယ်​ အစဉ်​အလာရစ်​ ဖေလီပါရစ်​ဖင့်​ ဂူရိ​ဂျောင်းတယ်​ မာနုဇာတ်​ဒေါ်ဘီရီ အိုင်းအုံး

အီ​ဟော်​ဘောလ်​ရင်​ ယော အာရကန်​ရိုးမ တုံး ကူထူယစ်​တယ်​။

Arakan Yoma

ခွားပူရီအာသပ်​တယ်​ ဘိန်​ညာ​စော​ဂေါရစ်​ဆာလုံ အက်​ဒူလာ ဥရီနင် ​ဘီရီအက်​ကာ လက်​ကမ်းစာ​စောင်​ဘက်​ ဂူရိ​ဆောင့်​။

ဒါတ်​တင်​နော့စ် ​အ​နောက်​ဖက်​ သော​မောင်​တော​ဆောလ်​ တော်​ကာရီ၊​ အေရာမာစ်​ဘာဇာလ်​ရော်​ဘာသာ​ပေါင်းစုံ တုံး ဘီရီအက်​ကာတယ်​ အမျိုးသမီးများအပါအဝင်​ အကြမ်းဖက်​မှုပ​ပျောက်​ရေး​အောဖင့်​ ဂူရိလက်​။

တာရားတယ် ​Women’s Network Rakhine State အဖွဲ့တုံး​ မောင်​တော​ဆောလ်​ အဖွဲ့ဝင်​အုံးတယ်​ ဒီဇင်​ဘာ (9) ဒိန်​နာ ဘိန်​ညာ​စော​ဂေါရစ်​ ဂူရိလက်​တယ်​။သီအဖွဲ့​ သော​ မောင်​တော​ဆောလ်​တုံး မွတ်​ဆလင်​၊ဟိန္ဒူ၊သက်​၊မြိုခမီ၊ဒိုင်​နက်​၊ရခိုင်​ ကော်​ဂျပ် ​မာနုဇာက် ​ဘာသာ​ပေါင်းစုံတုံး ဘီရီအိုင်း အုံး အာဂျီးလက်​။ သီအဖွဲ့​သောဦး​ဆောင်​နာယက ဥယစ်​တယ် ​တောက်​ပ​သော​ ရောင်​ခြည်​အမျိုးသမီးများအဖွဲ့တုံး ဥက္ကဌအက်​စောင်​ ဥ​လော်​တယ်​ ဒေါ်သန်းရီ​ ယောအုလ်​။

အီကန်​ပိန်းရစ်​ကျော့လိုက်​ဂူ​ယောင်​တယ်​ ကူလပ်​တာရား ဘီရီအုံးအကြမ်းဖက်​မှု အုံးခံဂူပိုက်​အာ​ဆောင်​။အာမား​ မောင်​တော​သော ဥလပ်​ မာနုဇာတ်​ယော ဘာသာ​ပေါင်း​စုံလို့စ်​ ဖွဲ့စည်း ဂူရိထူယစ်​တယ်​တာရားအဖွဲ့တုံး အီဒူလာ Activity​ ဂေါ်ရားပူရီ​ဘော်​ဆန့််တာရားဒါဆိုက် ​ဂူရိထူယစ်​ဆန့်​ဒေါ်သန်းရီ ကူ​ဒေဂါး​လော။

အပြည်​ပြည်​ဆိုင်​ရာ အမျိုးသမီးများအပါအဝင်​ အကြမ်းဖက်​မှုပ​ပျောက်​ရေး (16) ဒိန်​ ဂူရိနင် ​နိုဝင်​ဘာဆာမ် ​(25) ဒိန်​နာ တူဒီ ဒီဇင်​ဘာ (10) ဒိန်​နာ မာန်ုဂူရိလက်​တယ်​။မြန်​မာ့ဒီမိုအ​ရေစီ ဥအာဂျားဝန်းလို့စ် ​မောက်​ဂေါဒါတ်​တင်​သော လူမျိုး​ရေး၊ဘာသာ​ရေ း​ကော်​ဂျပ် ​ပဋိပက္ခ အုံးဥအာဂျိလ်​။​မောက်​ဂေါဒါတ်​သော (2012)​ ဘော​ဆောလ်​ရောစ်​တုံး (2020) ​ဘော​ဆောလ်မာနု လက်နက်ကိုင်ပဋိပက်ခ အုံးလို့စ်​ ပဋိပက္ခ​ယေ ာဘီချီး​ယေ ာဥ​ဂေးလ်​။

သီဘီဂျီရာစ်​ မောက်​ဂေါဒါတ်​ သော​မောက်​မာနုလို့စ်​ မာရာက်​ဂေလက်​တယ်​ (192) ​စောင်​၊ပီရာပါလက်​တယ်​ (265)​ စောင်​၊​ဂေါလ် ​(8600) တုံး ဘီချီး​ခေါရာက် ​ဥညင်​မာနာအက်​လက်​တုံး ဘီချီး​ဂေါလ်​ဖေလီဒါလက်​ဆန့်​ မောက်​ဂေါဒါတ်​ ပဋိပက္ခရစ်​ ဘီဂျီရာ​လော်​တယ် (2013) ​ဘော​ဆောလ်​ဧပြီဆာမ်​သောနယ်​လာ​လော်​တယ်​ အစီရင်​ခံစာ​ သောဒဂေိုကျထူယစျ။ သီဒူလာ ပဋိပက်ခ ဥ​လောတယ် ​ဒေသ​သော မာနုကျုံ မာမာလာ ဘီချီးထာညင် ​မာနုအက်​ဇာက်​လို့စ် အက်​ဇာက်​၊ဘာသာအကအကန့်​လိုစ်​ အ်​ကန့်​ဘီဂျီရာစ်​မော်​နုံဆာမ်​တီ​နော် ​ဥလက်​။​

သော​တော​သော့စ်​ ဘီရီအုံးသပ်​ ပဋိပက္ခ ဥ​လောတယ်​ ယာအုံးလက်​ပါညင်​ အကြမ်းဖက်​မှု အုံး​ယောလက်​ပိုက်​ အာသပ်​။တာရားမွတ်​ဆလင် ​ဘီရီအုံးတယ်​ ဂေါလ်​ရောစ်​သပ်​ထာစ်​ပါဂျပ်​။ သီယာလိုက်​ ဂေါလ်​ရော အကြမ်းဖက်​မှုရစ်​ လက်​ပိုက်​အာ​ဆောင်​ဆန့်​ မွတ်​ဆလင်​ဘီရီ အက်​စောင်​ကူ​ဒေဂါး​လော။

သီဘီဂျပ်​သော့စ်​အာဂယ်​ အစဉ်​အလာ အုံးဘာသာ​ရေး၊လူမျိုး​ရေး၊ဥပ​ဒေအုံး ဏာဒီထူယစ်​တယ်​ယာအုံးရစ်​ ဘီချီးလက်​ပိုက်​ အာသပ်​တယ်​ မာနု​ကောင်​ဇာက်​ ဘီရီအုံး​ဖေလီပါရစ်​ဖင့်​ ဂူရိ​ဂျောင်းကူလက်​။​ မော်​သော့စ်​ ပညာကူလပ်​ကီထာမ်​နော်​ပိုက်​။ဘာရာစ်​နယ်​လီလပ်​ယော မာနုကျုံရစ်​ဂေါင်​နော်​ဒေဂတ်​။သီယာလိုက်​ ဘာရာစ်​နယ်​လီ​နော်​ပိုက်​ဂျပ်​။ပီဂျပ်​ဇာအာယစ်​ဇာကာ​ယောဇိုက်​နော်​ပိုက်​ဆန့် ​မွတ်​ဆလင်​ဘီရီအက်​စောင်​ တာရားလက်​ပိုက်​ အာသပ်​တယ် ​မာမာလာအုံးကူ​ဒေဂါး​လော။

• 

• 

• 

• 

ရခိုင်​ပဋိပက္ခရစ်​ ဆာမ်​တီ​အောဖင့်​ ဂူရီဂျီးပိုက်​အာ​လောတယ်​ ဒေါ်​အောင်​ဆန်းစုကြည်​ ဦး​ဆောင်​တဲ့ အမျိုးသားဒီမိုက​ရေစီအဖွဲ့ချုပ်​ (NLD) အက်​ဒေါ့စ်​ဂူရိလက်​။ကုလသမဂ္ဂ အ​ထွေ​ထွေအတွင်း​ရေးမှူးချုပ်​ဟောင်း ကိုဖီအာနန်​ဦး​ဆောင်​ပြီး ရခိုင်​ပြည်​နယ် ဆိုင်​ရာအကြံ​ပေး​ကော်​မရှင် ​အက်​ကန့်​ရစ် ​(2016) ​ဘော​ဆောလ်​ စက်​တင်​ဘာဆာမ်​ သောဖွဲ့စည် းဂူရိလက်​တယ်​။​

သော​ဒေါ​ ကော်​မရှင်​ အပြီးသတ်​အစီရင်​ခံစာ နယ်​လာစ်​ဘာဒယ်​ (24)​ ဂေါင်​ဒါ​ဒေရီ​နော်​အောဂျပ်​ပဋိပက္ခ အက်​ကမ်​နဖီရီအုလ်​။ သီ​ကော်​မရှင်​ငင်​တယ် ​မြန်​မာအစိုးရတုံး ကိုယ်​စားပြုမှု​ကောင်​တယ်​လိုက်​ တိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်​စု ဂူရာဇာက်​၊ဒါတ်​နိုက်​ဂူရိအာ​ဆောင့်​တယ်​ ဒေါ်ဝါး၊ဂါအာသပ်​တယ်​ဒေသဝန်းရစ်​ ဖေလီနင်​ဒါစ်​အာသပ်​တယ်​ မာနုလိုက်​၊ဘီရီအုံးနိုင်​ငံ​ရေး အာဏာလို့စ်​ အရပ်​လက်​လူ့အဖွဲ့အစည်း​သော့စ် ​ကိုယ်​စားလှယ်​ထူဘိုက်​လို့စ် ​ဂါဂါအာဂျပ်​ဖင့်​ဂေါ်ရားလို့စ် ​ယောဒါတ်​တော်​မာနုကျုံလိုစ်​ လက်​ပါးလုပ်​ပိဝါး​ယော အစိုးရလို့စ်​ လူ့အဖွဲ့အစည်း ဘီဂျီရာစ်​ဒေသ​သော​ မော်​ဆာမ်​တီ​အောဖင့်​ဂေါ်ရား၊မူဝါဒ​ဖေလာစ်​ညင်​ အရပ်​ဖက်​လူ့အဖွဲ့အစည်းအုံး အာဂျပ်​ပေါ်ရား​ဂူရိဂျီနင့်​ မောက်​ဂေါဒါတ် ​ဆာမ်​တီ​အောဖင့်​ ဘီရီအုံးလိုက်​ယောကူထူယစ်​။

တာရားမာနုဇာက်​တယ်​ ကီဒူလာလက်​ပိုက်​အာသပ်​ကူလပ်​ကင်​ ယောနိုက်​၊ဇီနှိပ်​ယောပူရိပိုက်​ကူလပ်​ဂိုရို့စ်​မာနုကျုံ မာမာလာအာသပ်​။သီယာလိုက်​ဂိုရို့စ်​မာနုကျုံ ဇီနှိပ်​သီငှာ​သောပီဂျပ်​လာမှီအာသပ်​ဆန့်​ မောင်​တော​ဒေသခံသက် ဘီရီအက်​စောင်​တာရာလက်​ပိုက် ​အာ​ဆောင်​တယ်​ယာအုံးကူ​ဒေဂါးလက်​။​

မောက်​ဂေါဒါတ်​သော ဘီရီအုံးလက်​ပိုက်​ အာသပ်​တယ်​ ပဋိပက္ခ​သော့စ်​ အကြမ်းဖက်​မှု၊ခွဲခြားဆက်​ဆံမှု၊ဇီနှိပ်​သီငှာ၊ကင်​နိုက်​ဂျပ်​ယာအုံး​ယောလက်​ပိုက်​ အာသပ်​ကူထူယစ်​။တာရားဇာက်​တွားတယ်​ဇီနှိပ်​လီဂီ​နော်​ပါရစ်​။ဇီနှိပ်​လီဂီ​နော်​ပါရစ်​တယ်​လိုက်​အကြမ်းဖက်​မှု ခံဂူရိပိုက်​အာသပ်​တယ်​ယာဝန်း ဟိန္ဒူဘီရီအက်​စောင်​တာရားလက်​ပိုက် ​အာ​စောင်​တယ်​ယာအုံး ကူ​ဒေဂါး​လော။​
မောက်​ဂေါဒါတ်​သော မျိုးနွယ်​စုမုံးဘီဂျီရစ်​ ဘီရီအုံးတယ် ​အ​ခြေခံလူ့အခွင့်​အ​ရေး အက်​ကန့်​ဥ​လောတယ်​ဇီနှိပ်​သီငှီ​နော်​ပါ​ဂျောင်းတယ်​လိုက် ​မော်​ဂေါ​ကော်​မရှင်​အုံး​ယော အမျိုးသမီး​ရေးရာဌာနအက်​ကန့်​ လာဂီအာသပ်​ဆန့်​ကူထူယစ်​။​

မောက်​ဂေါဒါတ် ​ဘီဂျီရာစ်​အာသပ်​တယ်​ ဘီရီအုံး အခန်းကဏ္ဏရစ် ​ဥဗူရစ်​တူလီပို​က်​ ကိစ္စအုံးရစ်​ ဂူရိပါရစ်​ဖင့်​ သက်​ဆိုင်​ရာ ဝန်​ကြီးဌာနအုံးလို့စ်​ အ​ထွေ​ထွေအုပ်​ချုပ်​ရေးဦးစီးဌာနတုံး ဘီရီအုံး​ယော၊ဇိုဝန်​ဘီရီအုံးလာဂတ်​တယ်​ ယာအုံးရစ်​ဂူရိဂျီးပိုက်​သော့စ်​ နည်းပညာ​ ဘောလ်​ဒီပါရစ်​တယ်​အမျိုးသမီး​ရေးရာဌာန အက်​ကမ်​ရစ် ​ရခိုင်​ပြည်​နယ်​အစိုးရတုံး ဂူရိဂျားပူရီ​ဘောဆန့် ​ရခိုင်​ကော်​မရှင်​တုံးကူထူ ယစ်​။​

မောက်​ဂေါ​သော လူမှုသဟဇာတအုံးနိုက်​ဒူလာ အာဇာ​ယောဇီနှိပ်​ယောသီငှီ​နော်​ပင် ​ကူထူ​ယောင်​။ထာအာယစ်​တယ်​ ဒူလာထာစ်​နော်​ပိုက်​။စီးပွား​ရေး​ယော ဇီနှိပ်​သီငှား​ယော မာမာလာအာသပ်​။ဗျာကုံဆာမ်​တီ​အောဖင့်​ဂေါ်ရားအာဂျပ်​ဆန့်​ မွတ်​ဆလင်​ဘီရီ အက်​စောင်​ တာ​မော်​နော်​သောစ်​ အာသပ်​တယ်​ယာဝန်းကူ​ဒေဂါး​လော။ ရခိုင်​ပြည်​နယ်​အစိုးရနှင် ​အ​ထွေ​ထွေဦးစီးဌာန​ ဒေါ်ဝါးဒါတ်​တော်​ မာနု​ကောင်​ဇာက်​တွားလိုက် ​ဘာသာ​ရေး​ယောသီ အုပ်​စုဝါး​သောအာလက်​တယ်​ ဒေါ်ဝါးရစ်​အစိုးရကင်​သော စူမီပါရစ်​ဖင့်​ဂူရိဂျားပူရီ​ဘော်​။

သီအုပ်​စုဝါး​သော ဘီရီအုံးရစ်​ယော အစိုးရကင်​သောစူမီပါဖင့်​ဘောလ်​ဂူရိဂျားပူရီ​ဘော်​။ပုလိပ်​ဂိုက်​တီ​သော​ယော ဘီရီလို့စ်​မာနု​ ကောင်​ဇာက်​တုံးဒါတ်​တော်​ အာ​ဆောင်​တယ် ​ဒေါ်ဝါးရစ်​ကိုယ်​စားပြုဂူရိဂျားပူရီ​ဘော်​ဆန့်​ ကော်​မရှင်​တုံး အာဖီရီအကြံဒီထူယစ်​ဘီလီ ရခိုင့်​ကော်​မရှင်​တုံး ကူထူယစ်​။​မောက်​ဂေါဒါတ်​ ဘီဂျီရစ် ​မောင်​တော​ဒေသ​ သောစ်​ပဋိပက္ခ ဘီချီးဘီဂျီရာစ်​ မွတ်​ဆလင်​၊ဟိန္ဒူ၊မြိုဘီရီအုံး အကြမ်းဖက်​ ဘီချီးခံဂူရိပါလက်​ကူ​လော။

• 

• 

• 

• 

တာရား အိမ်​တွင်းအကြမ်းဖက်​မှု တယ်​ဘာသာတိုင်း၊မာနုဇာက်​တိုင်းထာ​ဘော်​။သီယာဝန်း​နော့စ်​တိုင်းရင်းသား ငယ်​အုံး လို့စ်​မွတ်​ဆလင်​၊ဟိန္ဒူအုံးဘီချီးဥ​ဘော်​လိုက်​ ဦးစားဒီနင်​ဂူရိအာသိတယ်​။ဟိန္ဒူ၊မွတ်​ဆလင်​၊မြို ​ကော်​ဂျပ်​ မာနုတိန်​ဇာက်​သော ဘီချီးဒုတ်​ထာ​ဘော်​ဆန့်​ မောင်​တောအ​ခြေစိုက်​ တောက်​ပ​သော​ရောင်​ခြည်​ အမျိုးသမီးများအဖွဲ့ရဲ့ဥက္ကဌ​ဒေါ်သန်းရီငတ်​ကူ​လော။​

မောက်​ဂေါ​ဒေသ​သော လူမှုသဟဇာတဥညင်​ ဘီရီအုံးလိုက်​ဆာမ်​တီ​ အောဖင်​ဂူရိပါရစ်​ပေါ်ရားရခိုင်​ကော်​မရှင်​တုံး အစိုးရ​ယော လူ့အဖွဲ့အစည်းဖီရီဆာမ်​တီ​အောဖင့်​ဒါစာကာရှင်​ဂေါ်ရားပူရီ​ဘော်​ ဘီလီကူထူယစ်​။​

မောက်​ဂေါဒါတ်​သော ဘီရီအုံး အ​ခြေခံလူ့အခွင့်​အ​ရေးအုံး ရစ်​ချိုး​ဖောက်​ခံ ဂူရိပိုက်​အာသပ်​ယာဝန်းလူ့အခွင့်​အ​ရေးအဖွဲ့တုံး ကူ​လော။ကူလပ်​တယ်​ဂိုရို့စ်​ မာနု၊​မောက်​ဂေါမာနု၊ဘီရီအုံးလူ့အခွင်းအ​ရေးချိုး​ဖောက်​ခံဂူရိပိုက်​ အာသပ်​ဆန့်​ ရခိုင်​လူ့အခွင့်​အ​ရေး ကာကွယ်​မြှင့်​တင်​ရေးများအဖွဲ့တုံးဒါရိုက်​တာ အက်​စောင်​ဥ​လော်​တယ် ​ဒါမြတ်​ထွန်း ညှပ်​မှတ်​ချက်​ဒီထူယစ်​။ ဘီရီအုံးကိစ္စ ဝါး​သော့စ်​အစိုးရ​ယောဌာနဆိုင်​ရာ​ ယော​ဒေါ်လာ ဥညင်​ဂေါ်ရားပူရီ​ဘော်​ယာဝန်း လာဂီအာသပ်​ဆန့်​ ဘီရီအုံးအ​ရေးလိုက်​ ကင်​ဂူရိဂျိမ့်​ညှာအုံးကူလက်​။

အာမိအီယာဝန်းရစ်​ ဒေဂိုက်​ဂျီးထူယိ။ကိစ္စအုံးအားပီဂျပ်​အီဒူလာပုံစံ ဥအာလပ် တာရားအဖွဲ့တုံးဥ​ဂျော့သပ်​၊ဥညာဘီရီအုံး ဥ​ဂျောသပ်​ဌာနဆိုင်​ရာ ​သောစ်​ဇာညင်​အမှု ခူလီပိုက်​ရင်​ဘောလ် ​မာဂီးဇာပိုက်​ယာဝန်း​ ဒေါ်သန်းရီ တယ် ​တာ​မော်​နော်​အာသပ်​တယ် ​ယာဝန်းအနာဂတ်​ အက်​ကာရစ်​ကူ​ဒေဂါး​လော။​

မောင်​တော​ဒေသခံ ဘာသာ​ပေါင်းစုံ​ ငေါတုံးအာဂယ်​ အစဉ်​အလာ အုံးရစ်​ဖေလီပါရစ်​ဖင့် ​ဘီရီအ​ရေးလိုက်​ ကင်​ဂူရိဂျီးအာသပ်​တယ်​ အနာဂတ်​နော်​ဝါး​သော့စ်​ ဆာမ်​တီဝါ ပူရီ​ဘော်​ ကူထူ​လော်​။

 464 total views,  1 views today