ထူး | Arakan Yoma
ရခိုင္ျပည္နယ္ စစ္ေတြၿမိဳ႕ကိုေရာက္ေက တစ္ခ်ိဳ႕အေအးဆိုင္ေခ်တိမွာ “သံေက်ာင္းရွိ မက်ည္းေဖ်ာ္ရည္” ရဗ်ာလ္။ ေဒနိ “သံေက်ာင္းရွိ မက်ည္းေဖ်ာ္ရည္” ရပါဗ်ာလ္။ စသျဖင့္ ခ်ိတ္ဆြဲထားေရ ဆိုင္းဘုတ္ငယ္ေခ်တိ ျမင္မိကတ္ပါဖို႔ရာ။
မက်ည္းေဖ်ာ္ရည္ဆိုစြာကေတာ့ မွင္းက်ိဳသီး၊ ထန္းညက္႐ို႕နဲ႔ ျပဳလုပ္ထားေရ သဘာဝစစ္စစ္ေဖ်ာ္ရည္တစ္ခုပါ။ ေဒေဖ်ာ္ရည္ေရ က်န္းမာေရးအတြက္ေကာင္းေရပိုင္ ပူအိုက္ေတရာသီတိမွာ မရွိမျဖစ္ေတ က႑ကပါဝင္ပါေရ။ ေဒေဖ်ာ္ရည္ကို လူတိုင္းက ျပဳလုပ္တတ္ကတ္ေကေလ့ တကယ့္ေကာင္းမြန္ၿပီးေက စနစ္က်ေရ ပုံစံမ်ိဳးထုတ္လုပ္ ႏိုင္သူကေတာ့ ရွားပါေရ။
“သံေက်ာင္းရွိ မက်ည္းေဖ်ာ္ရည္”လို႔ ဆိုလိုက္စြာနဲ႔ စစ္ေတြၿမိဳ႕မွာ အေခ်က အစသိပါေရ။ ေဒပိုင္လူသိမ်ားရစြာ က ဇာေၾကာင့္လဲ။ မက်ည္းေဖ်ာ္ရည္ကို အသူက လုပ္စြာေလ။ ဇာအခ်ိန္မွာ စတင္ခၿပီးေက ဇာအခ်ိန္မွာ နာေမရ လာခေလ။ “သံေက်ာင္းရွိ မက်ည္းေဖ်ာ္ရည္”လို႔ကာ ဇာေၾကာင့္ေခၚကတ္စြာလဲ။ နာေမမရခင္က ဇာပိုင္အခက္ခဲ တိ ရွိနီခေလ။ စေရ ေဒမက်ည္းေဖ်ာ္ရည္ေနာက္ကြယ္က လူမႈဘဝအေၾကာင္းကို တင္ျပပီးခ်င္ပါေရ။
မက်ည္းေဖ်ာ္ရည္ေရာင္းဖို႔ အေၾကာင္းဖန္လာခစြာကေတာ့ ေဒပိုင္ပါ။
“ေဒလုပ္ငန္းကို အိမ္ရွင္က အရင္လုပ္ခ်င္ခစြာ။ မက်ည္းေဖ်ာ္ရည္ေရာင္းကတ္မယ္လတ္။ အရီးက သေဘာမတူခ။ သူက ဘဏ္ရွိမွာ တစ္ခါေရာင္းလို႔ ျမင္ခေရဆုိလို႔ အရီးက မွင္းက်ိဳသီးေဖ်ာ္စြာကို အသူေသာက္ ဖို႔ေလ့ဆိုၿပီးေျပာခါ သူကလုပ္ခ်င္လို႔ လုပ္ကတ္စြာ။ ယေကေလ့ သူကပစကရာေျပာစြာ လုပ္ခါ အရီးယာ လုပ္ရ စြာေလ။ သူကရွက္တတ္လို႔။ ယေက ပထမဆုံးစဥ့္အိုးေခ်၊ ဗူးေခ်ကို ခုံေခ်မွာတင္ၿပီးေက ေရာင္းကတ္စြာ။ ယင္း ခါ ေရာင္းလို႔က မစြံ။ နီပူလို႔ ဟိုဖက္ရိႊ၊ ေဒဖက္ရႊိနဲ႔ ေရာင္းခကတ္စြာ။ ေနာက္ခါမွ အိမ္ေရွ႕မွာ အေခါင္ေခ် မိုးလို႔းလုပ္ခစြာ။”
မက်ည္းေဖ်ာ္ရည္ေရာင္းခ်ေရ အသက္ ၅၇ ႏွစ္အရြယ္ အရီး ေဒၚလွလွက အခုပိုင္ ေျပာျပလခစြာပါ။
လြန္ခေရ ႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္ေလာက္ကပင္ လုပ္ကိုင္လာကတတ္စြာျဖစ္ၿပီးေကေလ့ ယင္းခါက ေဒေဖ်ာ္ရည္ တစ္ခုတည္း ေရာင္းခကတ္စြာ မဟုတ္ပါ။ မိသားစုစားဝတ္နီေရးနဲ႔ သား၊ သမီးတိ ပညာေရးအဆင္ေျပဖို႔အတြက္ မက်ည္းေဖ်ာ္ရည္ကတစ္ဖက္၊ တစ္ျခားကုန္ေျခာက္ေခ်တိကတစ္ဖက္ ေရာင္းခ်လာခကတ္စြာ ျဖစ္ပါေရ။
“လြန္ခေရ အႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္ေလာက္ကပင္ လုပ္ခစြာ။ ယေကေလ့ ေဒပိုင္မတြင္က်ယ္။ လမ္းေဘး မွာ လုပ္ရင္းလုပ္ရင္းနဲ႔ ေဒ ၁၀၊ ၉ ႏွစ္ေလာက္မွာမွ နာေမရလာစြာ။ ေဒပိုင္နာေမေကာင္းရေအာင္ေတာ့ မလုပ္ခ။ ထမင္းစားေရးအတြက္ အဆင္မေျပ။ သား၊ သမီးေခ်တိ စာတတ္ဖုိ႔လိုလို႔ ေဒခ်င့္ေခ်တစ္ခု ရာင္းေကာင္းေအာင္ ဇာပိုင္လုပ္ရဖို႔လည္းေပါ့ ႀကိဳးစားေရ။ နာေမကိုေတာ့ စိတ္ကူးထဲမွာ ေတာင္မထည့္ခ။ အေခ် ၄ ေယာက္စာတတ္ ေအာင္ဆိုၿပီးေက ႀကိဳးစားခေရ။ အေခ် ၄ ေယာက္ကို ဆယ္တန္းေအာင္စီခ်င္ေရ။ အလုပ္အကိုင္ေခ်တိရစီခ်င္ ေရ ဆိုၿပီးေက ေဒခ်င့္ကိုလုပ္ေတ။ ကြမ္းယာဆိုင္ေရာင္းေရ။ အရီးက အဆင္ေျပစြာေရာင္းေရ။ အသီးဖႏွံတိ၊ ႀကံ တိကအစေရာင္းေရ။ ေဒအေခ်တိ စာတတ္ဖုိ႔အတြက္ေပါ့။ အခုေတာ့ေက အေခ်တိက ဆယ္တန္းေအာင္၊ အ လုပ္ရ၊ အင္ဂ်င္နီယာ၊ အထက္တန္းေက်ာင္းဆရာမေပါ့။”
ေဒပိုင္ေရာင္းခ်ကတ္ရင္းနဲ႔ သူ႐ို႕မွာ ဆိုင္ေဖ်ာ္ေရာင္းရ႐ုံမကလို႔ တစ္ဆင့္ေရာင္းခ်ေရ ေဖာက္သည္တိပါ လာဝယ္ကတ္ေတပိုင္ နယ္တိနဲ႔ ပြဲလမ္းသဘင္တိကေလ့ ေအာ္ဒါမွာစြာတိ ရွိလာခပါေရ။ ေရာင္းအားေကာင္းလာခေရလို႔ ဆိုေကေလ့ လြန္ခေရ ၁၀ စုႏွစ္ ၂ ခုေက်ာ္ေလာက္ကပင္ စတင္ေရာင္းခ်လာခေရ သူ႐ို႕မက်ည္းေဖ်ာ္ရည္ကို လူႀကိဳက္မ်ားလာစြာ ၁၀ ႏွစ္ေလာက္ေတာင္ မရွိပါသိမ့္။
“ေဒခ်င့္ကရာသီေပၚအလုပ္ တစ္ႏွစ္မွာ ဝါကြ်တ္၊ တန္ေဆာင္မုန္း၊ နတ္ေတာ္လေတာင္ မေရာက္။ ေနာက္ၿပီးေက တေပါင္း၊ တန္ခူး၊ ကဆုန္၊ ၃ လ၊ တစ္ႏွစ္မွာ ၂ ႀကိမ္၊ ၁၂ လမွာ ၅ လလုပ္ၿပီး ၇ လနားရတယ္။ ရာသီေပၚအလုပ္ေပါ့။ တစ္ေယာက္တည္းလုပ္လို႔ရေရ အလုပ္မဟုတ္။ မိသားစုနဲ႔လုပ္ရေရ။ အရီးကလည္း ၅ နာရီကထေရ။ မိုးထ ၅ နာရီမတီးခင္ထၿပီးေက မ်က္ႏွာသစ္ၿပီးေက ဘုရား(သံေက်ာင္း) ကိုလားေရ။ ေက်ာင္းမွာတံခါးဖြင့္ေရ။ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ေတ။ အိမ္ရွင္လည္းထရေရ။ သူက မွင္းက်ိဳသီးနယ္ေရ။ သူႏွယ္ၿပီးစြာနဲ႔ အရီးက စပ္ေတ။ ၿပီးေက သမက္တစ္ေယာက္ေခၚထားေရ။ ေရခဲတိဘာတိ က်ဳံးပီးဖို႔။ ကိုယ္ကလိုက္မမွီ။ ယပိုင္ ဝိုင္းလုပ္ကတ္ရစြာ။”
တစ္ေယာက္စကား၊ တစ္ရြာနားဆိုပိုင္ သူရဲ႕မက်ည္းေဖ်ာ္ရည္ကို တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ လူသိမ်ားလာခေရလို႔ ဆို ပါေရ။ ယင္းေနာက္ပိုင္းမွာ ေသာက္သုံးသူ ပရိသတ္ေတြအေနနဲ႔ ဇာအခက္ခဲလားတိေလဆိုေက ဆိုင္မွာ နာ ေမပီးလို႔ မရွိစြာပါ။ ဆိုင္မွာနာေမ မရွိေရတြက္နဲ႔ တစ္ခ်ိဳ႕လူတိက လာေသာက္ခ်င္ကတ္ေကေလ့ ဆိုင္ကို ရွာ မတြိကတ္ပါ။
ယေကေလ့ ယင္းဆိုင္ေရ စစ္ေတြၿမိဳ႕က ရွိက်ေရ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းျဖစ္ေတ ဦးရဲေက်ာ္သူေက်ာင္း၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ သံေက်ာင္းလို႔ လူသိမ်ားေရ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းရိွမွာ တည္ရွိေရတြက္ “သံေက်ာင္းေရွ႕ မက်ည္းေဖ်ာ္ရည္” ဆိုၿပီး လာေရာက္ေသာက္သုံးေရ ပရိသတ္တိက ေခၚကတ္ရင္းနဲ႔ အခုပိုင္ နာေမတြင္လား စြာ ျဖစ္ပါေရ။
“သံေက်ာင္းေရွ႕မက်ည္းေဖ်ာ္ရည္လို႔ အရီး႐ို႕ မပီး။ ဝယ္ေရလူတိက သံေက်ာင္းရွိက လားဝယ္။ သံေက်ာင္းမက်ည္းေဖ်ာ္ရည္လားဝယ္။ ယင္းပိုင္။ အရီး႐ို႕ထားစြာမဟုတ္။ ေဒေဖ်ာ္ရည္ကို ေသာက္ေတ၊ ဝယ္ေရ ပရိသတ္ထားခစြာ အရီး႐ို႕က သံေက်ာင္းမက်ည္းေဖ်ာ္ရည္လို႔ ပီးမထား။ ေသာက္ကတ္ေတ၊ ဝယ္ကက္ေတ လူတိရဲ႕ ပါးစပ္ကထြက္လာစြာ။ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာင္ နားမလည္လို႔ သံေက်ာင္းမက်ည္းေဖ်ာ္ရည္ဆိုလို႔ သံေက်ာင္းထဲက လားဝယ္ကတ္ေတလတ္။ ေယတြက္နန္႔ အရီးအိမ္ရွင္က ရြာသားတိလာဝယ္ကတ္ေတ။ ဆိုင္းဘုတ္ေခ်တစ္ခု ကတ္ပီးလိုက္ကတ္မယ္ဆိုလို႔ ကပ္ထားလိုက္စြာ။”
ေဒပိုင္နာေမႀကီး၊ လူသိမ်ားလာရေရေနာက္ကြယ္မွာလည္း အေၾကာင္းရွိပါတယ္။ ဇာေၾကာင့္ပါခ်င့္။
“အရီးမက်ည္းေဖ်ာ္ရည္ေရာင္းေရအခါမွာေလ့ အရီးက ေစတနာပိုင္းအမ်ားႀကီး ထည့္ထားေရ။ ေစတနာကို တစ္ဝက္ေက်ာ္ထည့္ထားေရ။ သူ႐ို႕ဝယ္လာစြာနဲ႔ ကိုယ္နဲ႔အဆင္ေျပဖို႔လိုေရ။ မိုးလင္းေက ေဖာက္သည္ ရွိေရ။ အနည္းဆုံးေဖာက္သည္ ၁၀၀၊ ၉၀ ေတာ့ ရွိေရ။ သူ႐ို႕အဆင္ေျပေအာင္ သူ႐ို႕ေက်နပ္ေအာင္ လုပ္ပီးေရ။ သူ႐ို႕အျမတ္ရေအာင္လုပ္ပီးေရ။ သူတို႔ေရာင္းဖို႔ နည္း၊ စနစ္ေခ်တိကအစ ေျပာပီးေရ။ ဆိုခါ သူ႐ို႕ပါးက ခင္မင္မႈတိ အမ်ားႀကီးရလာေရ။ ကိုယ္ကေလ့ သူ႐ို႕ကုိ ခင္မင္မႈအမ်ားႀကီးပီးထား ေရ။ အဆင္ေျပေအာင္လုပ္ထားေရ။ သူ႐ို႕ေျပမွ ကိုယ္ေျပဖို႔ေလ။ ေျပေအာင္လုပ္ပီးေရ ေယနန္႔။ ေယခါ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ယူသားမ်ားလာေရ။”
ေဒပိုင္မြန္ျမတ္ေတ စိတ္ထားတိရဲ႕ အက်ိဳးပီးမႈေၾကာင့္ လမ္းေဘးမွာစၿပီးေက ေရာင္းခ်ခေရ ေဒၚလွလွ႐ို႕ဇနီးေမာင္ႏွံရဲ႕ လုပ္ငန္းေခ်စြာ ေအာင္ျမင္ေရ အေနအထားတစ္ခုကို ေရာက္လာလို႔ စားဝတ္ေနေရးအျပင္ သား၊ သမီးတိရဲ႕ ပညာေရးကိုေလ့ ဆုံးခမ္းတိုင္ေအာင္ သင္ပီးႏိုင္ခလို႔ စိတ္အီးနီရပါဗ်ာလ္။
ယခ်င့္တာင္မက သူ႔လုပ္ငန္းေၾကာင့္ ရာနဲ႔ခ်ီေရ တဆင့္ခံဝယ္လို႔ ေရာင္းခ်ေရ လူတိေလ့ အဆင္ေျပနီကတ္ရပါဗ်ာလ္။
“ေဒအေဖ်ာ္ရည္ကို မွီခိုၿပီးေက လူေပါင္း ၉၀၊ ၁၀၀ ေလာက္က ထမင္းစားနီကတ္ခါ အရီးက ဆိုင္ေတာင္မပိတ္ဝ့ံ။ အမွန္ရာဆိုေက ၅ ရက္ပိတ္ပနာ ဇိမ္ခံလိုက္လို႔ အရီးတစ္ခုေလ့ ျဖစ္မလား။ သုိ႔ေသာ္ အရီးဆိုင္ေခ် ၁ ရက္ပိတ္လိုက္စြာနဲ႔ လူ ၁၀၀ ေက်ာ္ ထမင္းစားနီရစြာ။ အရီးကို ဘယ္ေလာက္ထိ ေျပာကတ္ေလဆုိေက အန္ရီး အရီးက အကြ်န္႐ို႕ဘဝတိအတြက္ ေက်းဇူးရွိပါတယ္ေရလတ္။ အကြ်န္႐ို႕မွာ မိုးရာသီဆိုေက အၾကြီးက်ေရလတ္။ ေႏြရာသီေရာက္လို႔ အရီး ေဖ်ာ္ရည္ေရာင္းလိုက္ေက အၾကြီးတိကီ်လားေရလတ္။ ေဖ်ာ္ရည္က အဆင္ေျပေရလတ္။ ယခ်င့္တိကို အန္ရီးနားမွာ ၾကားနီေရ။ ဆိုခါ အရီးက ငါ ၅ ရက္ပိတ္လိုက္လို႔ ဇိမ္ခံပစ္လိုက္ လို႔ရေကေလ့ ေဒလူတိ ထမင္းဇာပိုင္စားကတ္ဖို႔လဲ။ ဇာပိုင္ အဆင္ေျပကတ္ဖို႔လဲ ဆိုၿပီးေက အရီးက သနားေရ။ ယင္းတြက္နန္႔ ဆိုင္ကို မပိတ္ဝ့ံျဖစ္နီစြာ။ ယေကေလ့ ကိုယ့္အိမ္မွာ ၁ ႏွစ္ ၁ ခါ အလွဴပြဲလုပ္ေတ။ ယင္းနိမွာ ပိတ္လိုက္ေတ။”
ေဒပိုင္ သူ႔လုပ္ရပ္တိေၾကာင့္ေလ့ သူ႔ကိုသူ ဂုဏ္ယူေနတတ္သူတစ္ဦးလည္း ျဖစ္ပါေရ။
“ကိုယ့္စြာကိုယ္ေတာ့ ေက်နပ္ေတ။ အမ်ားျပည္သူ ကိုယ့္လုပ္ငန္းေၾကာင့္ ထမင္းစားရေရ။ ၿပီးေက ပင္လည္းမပင္ပန္းကတ္ေလ။ အရီးက အလိုက္သင့္ ေဖ်ာ္ပီးထားေရ။ ေရခဲကိုေလ့ အလိုက္သင့္ပီးထားေရ။ သံပုရာသီးကိုေလ့ယပိုင္။ ဆိုခါ အေဖ်ာ္ရည္ ၁ ေထာင္ဖို႔၊ သံပုရာသီး ၅၀၀ ရာဖို႔၊ ပိုက္ ၂၀၀ ဖို႔ပီး၊ ဆိုေက တစ္ခါတည္းနဲ႔ အားလုံးပါေရ။ သူ႐ို႕ေက်နပ္ကတ္ေတ။ တစ္ခုေလ့ မပင္ပန္းကတ္။ ကိုယ့္အိမ္ေရာက္လားေက ဗူးေခ်၊ ခြက္ေခ်ခ်ေက ေရာင္းဖိ။ သူတို႔လက္နဲ႔ မလုပ္ရ။ ယပုိင္ေလ့ လြယ္ကူေရ။ အအီးျဖစ္လို႔ေလ့ အမ်ားႀကီး ႀကိဳက္ကတ္ေတ။”
တစ္ခါတစ္လီမဆိုေက သူ႐ို႕နာမည္ကို အသုံးခ်ၿပီး ေရာင္းခ်သူတိလည္း ရွိပါတယ္။ ေဒလုပ္ရပ္တိေၾကာင့္ ေဒၚလွလွအဖို႔ စိတ္မေကာင္းျဖစ္ရေေကေလ့ ေမတၱာတရားနဲ႔ပဲ တုံ႔ျပန္တတ္သူျဖစ္လို႔ ေဒခ်င့္ေလာက္ကေတာ့ မျဖစ္စေလာက္ေခ်ပါ။
“အရီးကို ရန္ကုန္ကမွာကတ္ေတ။ ပူေရသီမွ လုပ္စြာေလ။ ဆိုခါ လုပ္ေတနိ တစ္ညထားရကား။ ကားမွာ တစ္ညဥ့္။ ရက္တစ္ရက္။ ေနာက္နိမွ ေရာက္လားဖို႔။ ၄၊ ၅ ရက္ၾကာလားေက အရီး႐ုိ႕ ပစၥည္းကမေကာင္း ျဖစ္လီဖို႔။ ေဒပိုင္မထည့္ႏိုင္လို႔ စိတ္မေကာင္း။ ယင္းခ်င့္ကိုပါ ပုိ႔လို႔ရဖို႔ဆုိေက အရီးက အျမတ္ကို အဓိက မထာ။ အရီးလက္ရာ ေသာက္လီကတ္ရေအာင္အတြက္ေလ။ ေဒခ်င့္ကိုမွ တစ္ေယာက္က အရီးနာေမနန္႔ ရန္ကုန္ထည့္ေရ။ ကားဂိတ္က အရီးတူမေခ်က အရီးနာေမနန္႔ ထည့္ေရဆိုၿပီးေက အရီးကို တိုင္ေရ။ ယေကေလ့ အရီးက ထည့္ေကေလ့ ထည့္လီဖိ။ သူအဆင္ေျပဖို႔လိုေရလုိ႔ ေျပာလိုက္ေတ။”
သူ႔ပရိတ္သတ္တိ အဆင္ေျပေအာင္ တိုးခ်ဲ႕လုပ္ကိုင္ခ်င္ေကေလ့ လက္ရွိအေျခေနမွာေတာ့ စိတ္လား တိုင္းကုိယ္မပါႏိုင္ေရ အရြယ္ေရာက္နီယာျဖစ္လုိ႔ တရားဘာဝနာဖက္ကို ကူးေျပာင္းၿပီးေက သူ႔လုပ္ငန္းကို သား၊ သမီးတိကိုပဲ လက္ဆင့္ကမ္းရဖို႔ယာ ျဖစ္ပါေရ။
“အခုက အရီးကေက်ာင္းအလုပ္(ဘာသာေရး)ကို လုပ္ခ်င္ေရ ဆႏၵရွိနီယာ။ ေဒအလုပ္က ဘုံဆိုင္အလုပ္ သား၊ သမီးစားဖုိ႔။ ဝိပႆနာအလုပ္က ကိုယ့္လားရဖို႔အလုပ္။ ယင္းအလုပ္ကုိ လုပ္ခ်င္ေရအတြက္နဲ႔ အရီးကစိတ္ကူး ထားေရ။ ေနာက္ ၄၊ ၅ ႏွစ္ဆိုေက မလုပ္ယာ။ ယင္းအခ်ိန္မွာ ကိုယ့္မွာ သား၊ သမီး ၄ ေယာက္ရွိေရ။ အသူလုပ္ဖို႔လဲ။ အသူဆႏၵရွိလဲ။ ရွိေရလူကုိ ညႊန္ျပပီးလိုက္မယ္။”
တစ္ျခားေနရာက ဧည့္သည္တိကလည္း စစ္ေတြၿမိဳ႕ကို ေရာက္ရင္ “သံေက်ာင္းေရွ႕မက်ည္းေဖ်ာ္ရည္”ကို ျမည္းၾကည့္လီကတ္ပါအုံး။ တစ္ခြက္ကို ၂၀၀ ယာက်ပါေရ။
630 total views, 2 views today